Ένα διήγημα της Μιχαέλα Πρίντσιγκερ με πρωταγωνίστριες τέσσερις γλυκύτατες γατούλες, σε μετάφραση της Μαριάννας Τσάτσου. Καλή ανάγνωση!
Στο καθιστικό αντηχούσε σιγανή μουσική. Ο Γιαν ετοίμαζε το βραδινό φαγητό για εκείνον και τις τέσσερις γάτες του. Σε λίγο θα γουργούριζαν μακάρια στην ποδιά του από τα χάδια και θα έπαιρναν τις αγαπημένες τους θέσεις. Κάθε χρόνο το ίδιο σκηνικό, η ίδια ιεροτελεστία. Η γυναίκα του Γιαν πήγαινε επίσκεψη στην κόρη της και επέστρεφε τη δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων, οπότε εκείνος μπορούσε να αφιερωθεί ανενόχλητος στις πολυαγαπημένες του φίλες. Ευχαριστιόταν την προετοιμασία. Κάθε βήμα γινόταν αργά, στοργικά, με προσοχή και περίσκεψη. Τακτοποιούσε την κουζίνα, τοποθετούσε στη σειρά τα τέσσερα μπολάκια με νερό και γέμιζε τις ταΐστρες. Ήταν η πρόσκληση που περίμεναν οι δεκάξι πατούσες για το γεύμα. Τότε ελευθέρωναν τα γαμψά τους νύχια, γρατζουνούσαν το χαλί, τραβούσαν κλωστές από τα μαξιλάρια του καναπέ και ακόνιζαν τα νύχια τους στην ξύλινη πλάτη των καρεκλών αφήνοντας το ξύλο τραυματισμένο. Καθεμία τους θα απολάμβανε το χριστουγεννιάτικο βράδυ με διαφορετικό τρόπο, ανάλογα με την προσωπικότητά της. Και ο Γιαν θα γινόταν ο σερβιτόρος, ο οικονόμος και ο σεφ τους, θα υποτασσόταν στις διαθέσεις τους και θα τους πρόσφερε μόνο το καλύτερο των καλυτέρων.
Ο Scanner ήταν ο πρώτος εκ των τεσσάρων. Τρύπωσε στο σπίτι απρόσκλητος. Το παλιό του σπιτικό βρισκόταν ακριβώς δίπλα. Στάθηκε μια μέρα στην μπαλκονόπορτα του Γιαν και κοίταζε προσεχτικά το καθιστικό. Με σταθερές κινήσεις, σαν τίγρης σε επιφυλακή, μπήκε μέσα και άρχισε να οσφραίνεται τον χώρο. Την επομένη επέστρεψε στο ίδιο σημείο. Διέσχισε τον κήπο με την τεχνητή λιμνούλα, το ξύλινο παγκάκι, τη βάση φύλαξης ποδηλάτων και το εξωτερικό σαλονάκι. Επιθεώρησε τον περίβολο, εξέτασε τις εισόδους και τις εξόδους, έβαλε τις εβένινες πατούσες του στις πλάκες του μονοπατιού, τεντώθηκε και ξάπλωσε απολαμβάνοντας το τοπίο. Την τρίτη ημέρα γλίστρησε στο υπνοδωμάτιο μέσα από τη σχισμή της εξώπορτας, την οποία καμιά άλλη γάτα δεν είχε χρησιμοποιήσει έως εκείνη τη στιγμή. Την τέταρτη ημέρα τρύπωσε στο σπίτι λίγο προτού επιστρέψει ο Γιαν και πήρε τη θέση του στην κουζίνα, γεμάτος προσμονή. Την πέμπτη ημέρα ο Γιαν γέμισε το φρεσκοαγορασμένο μπολάκι νερού και την ταΐστρα για τον τολμηρό επισκέπτη, που είχε έρθει για να μείνει.
Ο Γιαν όφειλε να ανακοινώσει στους δυο γείτονές του ότι ο Scanner είχε αναζητήσει με ιδία πρωτοβουλία ένα καινούργιο σπιτικό, γι’ αυτό και με χαρά θα τον υιοθετούσε εφόσον συμφωνούσαν. Μερικές φορές άλλωστε η χημεία δεν ταίριαζε. Η αγαπημένη θέση του Scanner ήταν στη βιβλιοθήκη του καθιστικού, ανάμεσα στα παλιά οικογενειακά κειμήλια του πατέρα του Γιαν, τα οποία περιλάμβαναν και μια συλλογή ογκωδών πήλινων δοχείων. Δεν είχε την παραμικρή ιδέα γιατί τον είχαν ονομάσει Scanner, αυτό όμως είχε επηρεάσει και την ονοματοδοσία των υπόλοιπων γατών του σπιτιού. Χρειαζόταν να προστεθούν και άλλες γάτες στη συντροφιά, αφού ο φιλόζωος Γιαν εργαζόταν πολλές ώρες και ο Scanner έμενε παντελώς μόνος. Δεν μπορούσε να συνεχιστεί ως έχει η κατάσταση για πολύ ακόμη.
Έτσι, ο Γιαν πήγε στο καταφύγιο ζώων αναζητώντας παρέα για τον Scanner. Προσπέρασε τα κλουβιά με τους σκύλους, τα κουνέλια και τα ινδικά χοιρίδια που ήλπιζαν να βρουν και εκείνα κάποτε ένα σπιτικό. Ερωτεύτηκε με την πρώτη ματιά ένα χαριτωμένο γατάκι με ασπρόμαυρο τρίχωμα και καφετιές λεπτομέρειες, που τον κοιτούσε γεμάτο λαχτάρα. Δεν μπορούσε ν’ αντισταθεί σ’ αυτό το βλέμμα, έπρεπε όμως να λάβει υπόψη ότι το γατάκι είχε μια δίδυμη αδερφή, που δεν γινόταν φυσικά να εγκαταλειφθεί μόνη. Οπότε ο Γιαν γύρισε με δυο νεαρές γάτες στο σπίτι, για να κάνουν παρέα στον Scanner. Δεν χρειάστηκε πολλή σκέψη για τα ονόματα: συντροφιά σε έναν Scanner θα μπορούσαν να κρατάνε μόνο ένας Printer και μια Memory. O Scanner και ο Printer έγιναν αμέσως κολλητοί, σαν δυο ψυχές –παλιοί γνώριμοι που επιτέλους συναντήθηκαν ξανά. Η συμπάθεια ήταν αμοιβαία από την πρώτη στιγμή. Δεν ήταν μόνο πνευματικά αδέρφια, αλλά έμοιαζαν κιόλας εξωτερικά. Έδειχναν σαν αδερφάκια χάρη στο τιγρέ τρίχωμά τους και σύντομα δεν ξεκολλούσε ο ένας από τον άλλο. Αντίθετα, η τρίχρωμη Memory ήταν αποκλεισμένη από αυτή τη στενή φιλία.
Λίγο καιρό αργότερα, ο κολλητός του Γιαν αποφάσισε να μετακομίσει στη Νέα Ζηλανδία. Από τις παλιότερες επισκέψεις του Γιαν είχε γίνει σαφές ότι η μικρή, ντροπαλή Mouse τον συμπαθούσε ιδιαίτερα. Ένιωθε ανασφάλεια τριγυρισμένη από τα σκυλιά, τα γατιά και τα υπόλοιπα κατοικίδια του φίλου του Γιαν, γι’ αυτό συνήθιζε να τρυπώνει κάτω από τον καναπέ ή πίσω από τις κουρτίνες όταν είχαν επισκέψεις. Ξεμυτούσε από την κρυψώνα της μόνο για να χωθεί στην ποδιά του Γιαν. Ήταν λοιπόν ξεκάθαρο ότι μετά την αναχώρηση του φίλου του, ο Γιαν θα την έπαιρνε υπό την προστασία του. Και το όνομά της ταίριαζε άλλωστε γάντι στην υπόλοιπη συμμορία των Scanner, Printer και Memory.
Παραδόξως, η συμπεριφορά της Mouse άλλαξε στο νέο περιβάλλον. Παρά το μικρό ανάστημά της, εξέπεμπε έναν αριστοκρατικό αέρα με εκείνο το κρεμ και ελαφρώς κοκκινωπό τρίχωμά της. Θα περίμενε κανείς ότι ο Scanner θα είχε τον ηγετικό ρόλο, αλλά οι προσδοκίες διαψεύστηκαν. Η λεπτοκαμωμένη Mouse ήταν αυτή που τελικά κινούσε τα νήματα και όριζε τι θα συνέβαινε. Οι υπόλοιποι υπέκυπταν απλώς στη βασιλική της αύρα, που πρώτη φορά αποκαλύφθηκε στο σπίτι του Γιαν.
Αυτές ήταν λοιπόν οι τέσσερις γάτες, για τις οποίες ο Γιαν ετοίμαζε το χριστουγεννιάτικο γεύμα. Για τον εαυτό του είχε ψήσει από την προηγούμενη μέρα ένα χορτοφαγικό πιάτο με κάστανα και είχε φτιάξει για συνοδευτικό μια ελαφριά σαλάτα με ντρέσινγκ από ξύδι μπαλσάμικο με σύκο. Μόνο στις γάτες ήθελε να μην λείψει τίποτα. Για την κακομαθημένη Mouse είχε προμηθευτεί μους σολομού που ήταν εξαιρετικά εύπεπτη, για τους λαίμαργους Scanner και Printer μια μεγάλη μερίδα μπακαλιάρου και για τη Memory δεν χρειαζόταν κάποιο ιδιαίτερο μενού, αφού έμενε ικανοποιημένη με οτιδήποτε, όντας η τελευταία στη γατο-σειρά.
Όταν τις φώναξε για φαγητό, μαζεύτηκαν γύρω του βηματίζοντας ανάλαφρα. Η καλομαθημένη Mouse έφτασε αργά και μεγαλόπρεπα, χωρίς να καταδέχεται να φανερώσει αδημονία, και πήρε τη θέση της μπροστά στο μπολάκι με τη μους σολομού, γαρνιρισμένη με μαϊντανό. Έπλυνε ακόμα μια φορά πεταχτά αυτιά και πλάτη, προτού φτάσει στο τραπέζι. Επόμενος ήταν ο Scanner που κατευθύνθηκε αποφασιστικά προς την ταΐστρα του σαν αρπακτικό έτοιμο να καταβροχθίσει τη λεία του, οσμίστηκε τον μπακαλιάρο και γουργούρισε ικανοποιημένος. Ακολούθησε το μικρότερο πνευματικό του αδερφάκι, ο Printer, κουνώντας πέρα-δώθε την ουρά του μιμούμενος το περπάτημα του προτύπου του. Τελευταία πλησίασε η Memory. Καμιά τους δεν της έδινε σημασία ούτε και την ενοχλούσε όμως. Μαζεύτηκε μπροστά από το γεύμα της χωρίς να κοιτάζει ούτε δεξιά ούτε αριστερά, αποφεύγοντας την οποιαδήποτε σύγκριση. Ήταν συγκεντρωμένη πλήρως στο φαγητό της, ό,τι και αν περιλάμβανε.
Ο Γιαν απολάμβανε αυτό το θέαμα, τού θύμιζε ευθυμογραφήματα άλλων εποχών. Όποτε επέστρεφε σπίτι από τη δουλειά, ο Printer τον περίμενε στην πόρτα της βεράντας. Φαίνεται ότι είχε κερδίσει αυτή την πλεονεκτική θέση εδώ και κάμποσο καιρό. Του την είχε παραχωρήσει γενναιόδωρα ο Scanner, ο οποίος χαιρόταν την αγαπημένη του θέση ανάμεσα στα πήλινα δοχεία και επόπτευε από το ψηλό ράφι της βιβλιοθήκης τον χώρο του καθιστικού. Πριν καν προλάβει ο Γιαν να κλειδώσει το ποδήλατό του και να διασχίσει την αυλή, ο Printer άρχιζε ήδη να τεντώνεται και να κινεί εναλλάξ τις πατούσες του στο έδαφος, λες και ήθελε να πάρει φόρα για να υπερπηδήσει κάποιο μεγάλο εμπόδιο. Αυτό ήταν το σινιάλο για τον Scanner, που παρέμενε στη βολή της βιβλιοθήκης, ώστε να αρχίσει σιγά σιγά να ανασηκώνεται και να κοιτάζει προς την μπαλκονόπορτα. Η Memory, που εκείνη την ώρα βρισκόταν συνήθως στο γραφείο του πρώτου ορόφου, άρχιζε να κατεβαίνει τα σκαλιά και στεκόταν προσεχτικά δίπλα στην πόρτα του καθιστικού που οδηγούσε στην ενιαία μικρή κουζίνα. Παρακολουθούσε τα παιχνιδίσματα του Scanner με τον Printer που προετοιμάζονταν για τη συνάντηση με τον Γιαν. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό ήταν το αποφασιστικό σάλτο του Scanner από το ράφι μπροστά στην πόρτα, μόλις εκείνη άνοιγε, χωρίς να ακουμπήσει ούτε ένα από τα κειμήλια.
Βέβαια, ο Γιαν ούτε που θα ενοχλούταν αν έριχνε κάποιο από αυτά, μιας που είχε βαρεθεί να τα βλέπει. Απλώς δεν είχε βρει ακόμη χρόνο να τα ξεδιαλέξει, άλλα να τα πωλήσει και άλλα να τα χαρίσει. Ο Scanner έφτασε λικνίζοντας μέχρι το γόνατο του αφεντικού του και γαντζώθηκε από το ταλαιπωρημένο χαλί. Πήρε τη θέση του δίπλα στον Printer, ο οποίος είχε ήδη πλησιάσει τον Γιαν. Τον κοιτούσαν και οι δύο με σταθερό βλέμμα. Εκείνος, όπως και κάθε άλλος ιδιοκτήτης γάτας, διέκρινε ανθρώπινα συναισθήματα στα κατοικίδιά του και αναγνώριζε στο βλέμμα τους χαρά για την αντάμωση. Η Memory είχε στρογγυλοκαθίσει δίπλα στην πόρτα του καθιστικού, περιμένοντας υπομονετικά να κερδίσει την προσοχή του Γιαν και τα χάδια του. Τελευταία εμφανίστηκε η βασίλισσα, σκηνοθετώντας προσεκτικά την άφιξή της –μικροκαμωμένη αλλά πανέξυπνη. Πολύ αργά και μεγαλόπρεπα άρχισε να κατεβαίνει τη σκάλα, αφού είχε εγκατασταθεί στο υπνοδωμάτιο του Γιαν στη σοφίτα. Ήταν απολύτως βέβαιη ότι θα λάμβανε πρώτη το γεύμα της, όπως και συνέβαινε πάντα δηλαδή. Κανείς δεν είχε αμφισβητήσει ποτέ αυτή την ιεραρχία.
Το βράδυ των Χριστουγέννων δεν αποτελούσε εξαίρεση. Η μους σολομού ήταν φυσικά η πρώτη που σερβιρίστηκε. Και όλες τους γνώριζαν για ποια από τις τέσσερις προοριζόταν. Δεύτερη προσφέρθηκε η μερίδα μπακαλιάρου του Scanner, ύστερα η κάπως μικρότερη μερίδα του Printer και τελευταία στην ταΐστρα αυτή της Memory, που αποτελούταν από τα περισσεύματα των υπολοίπων. Ο Γιαν πήρε με το πιρούνι του μια μπουκιά από το έδεσμα με τα κάστανα και μασούλησε λίγη από τη σαλάτα. Κοίταξε τη Mouse που τέντωνε τη ροζ γλωσσίτσα της στη μους σολομού και έτρωγε με όρεξη. Ύστερα καθάρισε αριστοκρατικά τα υπολείμματα από τα μουστάκια της και έριξε μια διερευνητική ματιά στην ομήγυρη. Κανείς δεν την ξεπερνούσε σε τρόπους σε ό,τι αφορούσε το φαγητό. Ο Scanner ήταν πιο άξεστος και οι τρόποι του απείχαν παρασάγγας από τους λεπτούς χειρισμούς της Mouse. Ο Printer ακολουθούσε το παράδειγμα του Scanner και η Memory έγλειφε τα περισσεύματα, χωρίς να πολυνοιάζεται για το μέγεθος ή το είδος της μερίδας της.
Την πρωτοκαθεδρία στην ποδιά του Γιαν είχε φυσικά πάντοτε η Mouse, η οποία κουλουριαζόταν στην αγκαλιά του. Ο Scanner και ο Printer τρίβονταν στα πόδια του και περίμεναν τη σειρά τους. Η Memory έπαιρνε θέση αναμονής κάτω από το τραπέζι και εμφανιζόταν μόνο όταν την καλούσε ο Γιαν. Παρά την ιεραρχία που είχαν υιοθετήσει από μόνες τους οι γάτες, ο Γιαν προσπαθούσε να μοιράζει δίκαια τα χάδια του. Ευχαριστιόταν κάθε δευτερόλεπτο την συντροφιά τους, το τρίχωμά τους ζέσταινε τα χέρια του, χάζευε τις παιχνιδιάρικες κινήσεις τους, ένιωθε τον χτύπο της καρδιάς τους και το γουργούρισμά τους και χάιδευε με το πίσω μέρος της παλάμης του τα μουστάκια τους.
Όταν πήγε για ύπνο, γνώριζε ότι θα τις ξανάβλεπε πάλι σε έναν χρόνο. Τη νύχτα οι σιλουέτες τους θα ξεθώριαζαν και θα χάνονταν, διαπερνώντας τη μεγάλη τζαμαρία, μέσα στη σκοτεινιά του κήπου. Το πρωί θα έβρισκε τα υπολείμματα του χθεσινού γεύματος, τα παρατημένα ψαροκόκαλα και τις πατημασιές από τις βρόμικες πατούσες τους στα μαξιλάρια του καναπέ. Πριν επέστρεφε η γυναίκα του από το ταξίδι, εκείνος θα είχε συγυρίσει, θα είχε καθαρίσει τα μαξιλαράκια, θα είχε πετάξει στα σκουπίδια τα αποφάγια και θα είχε εξαφανίσει κάθε ίχνος από το χθεσινοβραδινό φαγοπότι. Θα στεκόταν στην πόρτα της βεράντας κοιτάζοντας προς τον κήπο και θα φανταζόταν πως και του χρόνου οι τέσσερις γάτες θα εγκαταλείψουν το χειμερινό τοπίο, άλλοτε χιονισμένο και άλλοτε υγρό απ’ τη βροχή, και θα γλιστρήσουν πρώτα με το κεφαλάκι, ύστερα με τις πατούσες και τέλος με το ευλύγιστο σώμα τους από τη μεγάλη τζαμαρία και θα λάβουν τις παλιές, γνώριμες θέσεις τους. Και οι τέσσερις είχαν σχεδόν η μία μετά την άλλη περάσει στη γατο-νιρβάνα και είχαν βρει μια μικρή θέση στον κήπο. Ήξερε πού ακριβώς θα αφήνονταν στα όνειρά της η καθεμιά τους, μέχρι τον επόμενο χρόνο.
Κείμενο: Michaela Prinzinger. Μετάφραση: Μαριάννα Τσάτσου. Απόσπασμα από συλλογικό τόμο, με ευγενική παραχώρηση του εκδότη: Die Katze unterm Weihnachtsbaum. Die schönsten Geschichten zum Fest. Berlin, Insel Verlag 2017. Φωτό: Γάτες-γκράφιτι της Αθήνας, Michaela Prinzinger.
Αυτή η θέση είναι επίσης διαθέσιμη σε: DE