Το γερμανόφωνο εβδομαδιαίο περιοδικό Griechenland Aktuell, που εκδίδεται από τη Γενική Γραμματεία Μέσων Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, μίλησε με τη Μιχαέλα Πρίντσιγκερ, συγγραφέα, μεταφράστρια ελληνικής λογοτεχνίας και ιδρύτρια της διαδικτυακής πύλης diablog.eu, για μεταφράσεις και την ιστοσελίδα της, για τις ελληνογερμανικές σχέσεις και την τρέχουσα κατάσταση στην Ελλάδα.
Έχετε μεταφράσει ήδη έναν μεγάλο αριθμό Ελλήνων συγγραφέων στα γερμανικά. Μιλήστε μας για τη καθοριστική απόφασή σας να μάθετε ελληνικά και στη συνέχεια να κάνετε προσιτή στο γερμανόφωνο κοινό τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία.
Τα ελληνικά αποτελούν για μένα, πράγματι, μια δια βίου μάθηση και δέσμευση! Μια ξένη γλώσσα δεν την μαθαίνεις ούτως ή άλλως ποτέ τέλεια – αλλά αυτό που τελειοποιείς κατά τη λογοτεχνική μετάφραση είναι η μητρική σου γλώσσα. Επίσης, η μετάφραση είναι και μια θαυμάσια άσκηση γραφής για την ακριβή διατύπωση προτάσεων και σκέψεων. Δεν γνωρίζω καμία άλλη δραστηριότητα που να απαιτεί τόσο έντονη συγκέντρωση και διάθεση για διάλογο.
Η απόφαση να μάθω ελληνικά ελήφθηκε σε κάποιες οικογενειακές διακοπές στη Χαλκιδική στα τέλη της δεκαετίας του ’70 . Με ενθουσίασε ο ήχος της γλώσσας και θέλησα να γίνω κι εγώ μέρος της κοινότητας των ελληνόφωνων. Έτσι προέκυψε και η επιλογή μου: σπουδές Βυζαντινολογίας και Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Γύρω στο 2000 οι γερμανόφωνοι εκδοτικοί οίκοι ενδιαφέρθηκαν ξαφνικά για τη μετάφραση ελληνικής λογοτεχνίας, καθώς η Ελλάδα το 2001 θα ήταν τιμώμενη χώρα της Έκθεσης Βιβλίου της Φρανκφούρτης. Εκείνη την εποχή ήρθα λοιπόν σε επαφή με συγγραφείς, όπως τη Ρέα Γαλανάκη, την Ιωάννα Καρυστιάνη και τον Πέτρο Μάρκαρη.
Το καλοκαίρι του 2014 ιδρύσατε την ελληνογερμανική διαδικτυακή πύλη diablog.eu που αναφέραμε παραπάνω για να βελτιώσετε την επικοινωνία και τις πολιτιστικές ανταλλαγές μεταξύ των δυο γλωσσικών χώρων. Έχετε την εντύπωση ότι από τότε έχει αλλάξει κάτι;
Πιστεύω ακράδαντα ότι οι μεταφραστές ως πολιτισμικοί μεσολαβητές παίζουν έναν σημαντικό ρόλο στην επικοινωνία όχι μόνο μεταξύ των γλωσσών, αλλά και ανάμεσα σε διαφορετικές νοοτροπίες και τρόπους σκέψης. Ο σύγχρονος πολιτισμός αποτελεί το κλειδί της αμοιβαίας κατανόησης, επειδή θέτει τα μεγάλα και αιώνια ερωτήματα για τα οποία όλοι μας παλεύουμε να βρούμε απαντήσεις. Τα χρήματα παίζουν υποδεέστερο ρόλο, αν και αποτελούν τη βάση των κοινωνιών μας είτε το θέλουμε είτε όχι. Ο πολιτισμός είναι ένα νόμισμα που δεν χάνει ποτέ την αξία του.
Αλλαγές πρέπει να γίνουν και από τις δύο πλευρές πάνω στην εικόνα που έχουμε για τον άλλον – και οι αλλαγές αυτές θα συντελεστούν με την πολιτιστική παιδεία. Μακριά λοιπόν από τους ένθεν και ένθεν στερεότυπους χαρακτηρισμούς «χιτλερικοί» και «τεμπέληδες»! Αυτές οι μεταρρυθμιστικές διεργασίες παίρνουν πολύ χρόνο και απαιτούν υπομονή και επιμονή. Το diablog.eu δεν αποβλέπει στη γρήγορη επιτυχία, αλλά στη βιωσιμότητα των «προϊόντων» του, όχι στη θεαματική, αλλά στη διαρκή ανάπτυξη του αναγνωστικού του κοινού. Είναι ενδιαφέρον ότι η στάση αυτή ανταμείβεται ακόμα και στα «εφήμερα» μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το κρέντο μου είναι: ο πολιτισμός συνδέει και μακροπρόθεσμα νικά η ποιότητα.
Για αυτή τη νέα μορφή πολιτιστικού διαλόγου μεταξύ του γερμανόφωνου και του ελληνόφωνου χώρου τυχαίνετε της ανάλογης προσοχής; Μιλάμε για τις χώρες Γερμανία, Αυστρία, Ελβετία, Ελλάδα και Κύπρο.
Τα στοιχεία και οι αριθμοί του diablog.eu είναι πολύ ικανοποιητικοί: Μέχρι τώρα έχουν δημοσιευτεί 500 άρθρα και στις δύο γλώσσες – λογοτεχνικές μεταφράσεις, συνεντεύξεις με εργαζόμενους στον πολιτιστικό τομέα, οδοιπορικά και δημοσιογραφικά κείμενα. Η ιστοσελίδα έχει περίπου 3.700 φίλους, που μαζί με το «φόρουμ» μας, δηλαδή τη σελίδα μας στο facebook –που ενισχύεται και από την ομάδα diabloggers.eu, πάλι στο facebook–, προσεγγίζει τους 10.000 χρήστες την εβδομάδα. Με συνολικά 265.000 επισκέπτες είμαστε πολύ ικανοποιημένοι από την ιστοσελίδα μας! Και οι αριθμοί αυτοί επιτυγχάνονται χωρίς επίκαιρα πολιτικά δημοσιεύματα, τα δε πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα τα δείχνουμε πάντα υπό το πρίσμα όσων μετέχουν στον πολιτιστικό τομέα. Γιατί η σκοπιά αυτή είναι η μόνη βιώσιμη και, μεταφορικά, κερδοφόρα.
Αλλά και η προβολή της πρωτοβουλίας μας από τα μέσα ενημέρωσης είναι αξιοσημείωτη. Ο Τύπος και η ραδιοφωνία στη Γερμανία αλλά και τα ελληνικά ΜΜΕ έχουν δείξει μεγάλο ενδιαφέρον. Αποδεικνύεται ότι το ελληνογερμανικό κοινό που ενδιαφέρεται για τα πολιτιστικά αναζητά έντονα μια εναλλακτική πληροφόρηση. Και αυτό ακριβώς προσφέρουμε!
Μετά τα τόσα φθοροποιά χρόνια της λεγόμενης οικονομικής κρίσης, πού βρίσκονται σήμερα οι ελληνογερμανικές σχέσεις;
Η μορφή των ελληνογερμανικών σχέσεων εξαρτάται από όλους εμάς. Υπεύθυνοι δεν είναι μόνο οι πολιτικοί, καθένας από εμάς μπορεί να τις επηρεάσει. Στον τομέα του πολιτισμού μπορούμε να συμμετάσχουμε, να δραστηριοποιηθούμε και να αναπτύξουμε εναλλακτικούς τρόπους συναναστροφής. Υπό αυτή την έννοια κάνουμε όλοι μας πολιτιστική πολιτική από τη βάση!
Αρχές Μαΐου του 2017 ιδρύσαμε στο Βερολίνο τον πολιτιστικό σύλλογο Diablog Vision ώστε στο μέλλον να μπορούμε να δράσουμε ακόμα πιο αποτελεσματικά στα πλαίσια της πολιτιστικής συνεργασίας. Προσπαθούμε, έτσι, να δημιουργήσουμε και μια οικονομική βάση για την ιστοσελίδα, η οποία μέχρι τώρα λειτουργεί αποκλειστικά βάσει εθελοντικής εργασίας των συμμετεχόντων. Αλλά η συνολική προσπάθεια αποτελεί μια μακρά διαδικασία που απαιτεί χρόνο. Το έργο μας αποβλέπει σε μακροχρόνιο κέρδος, από το οποίο όλοι θα επωφεληθούν. Έτσι το diablog.eu έχει τη δυνατότητα μέσω του μη κερδοσκοπικού συλλόγου να προσφέρει τις υπηρεσίες του ως κέντρο κατάρτισης και καθοδήγησης για μεταφραστές, ως εταίρος ανάπτυξης πρότζεκτ πολιτιστικών εκδηλώσεων, φεστιβάλ και προγραμμάτων ανταλλαγών εργαζομένων και φοιτητών ή ως παροχέας πρακτικής άσκησης. Και είμαστε πάντοτε ανοιχτοί σε κάθε καινοτόμα πρόταση!
Η γεννημένη στη Βιέννη Μιχαέλα Πρίντσιγκερ ζει στο Βερολίνο και είναι διδάκτωρ της Νεοελληνικής Φιλολογίας, συγγραφέας και μεταφράστρια λογοτεχνίας. Από το 2000 μεταφράζει ελληνική λογοτεχνία στα γερμανικά. Το 2015 τιμήθηκε με το Αυστριακό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης και το 2017 με την υποτροφία Gottsched του Γερμανικού Ταμείου Μεταφραστών. Περισσότερες πληροφορίες στο www.michaela–prinzinger.eu και www.diablog.eu.
Κείμενο: Griechenland Aktuell/Michaela Prinzinger. Μετάφραση: A. Τσίγκας.
Αυτή η θέση είναι επίσης διαθέσιμη σε: DE